Ai cũng đều trải qua những thăng trầm với sức khỏe tâm thần của mình. Nếu bạn hoặc người mà bạn biết có thắc mắc về sức khỏe tâm thần, tự làm hại bản thân hoặc tự tử, điều quan trọng cần biết là bạn luôn có thể tìm sự giúp đỡ, bạn có thể phục hồi và bạn không đơn độc.

Tự tử và tự làm hại bản thân là gì?

Ý nghĩ muốn hoặc mong muốn được chết được gọi là ý nghĩ tự tử. Khi một người cố gắng hành động theo những suy nghĩ này, tình huống đó được gọi là hành động cố tự tử. Nếu một hành động cố tự tử gây tử vong, tình huống đó được gọi là tử vong do tự tử. Tự tử có thể phòng ngừa được và không phải người nào đấu tranh với ý nghĩ tự tử cũng sẽ chết vì tự tử. Tự làm hại bản thân là khi một người cố tình làm tổn thương cơ thể của chính mình. Tự làm hại bản thân khác với hành động cố tự tử vì không phải ai tự làm hại bản thân cũng đều muốn chết. Chúng ta nên xem xét mọi suy nghĩ và hành vi tự tử hoặc tự làm hại bản thân một cách nghiêm túc và coi đó là dấu hiệu để tìm sự giúp đỡ.

Tìm sự giúp đỡ

Điều quan trọng là phải nhận ra khi nào những thách thức về mặt sức khỏe tâm thần xảy ra liên tục và khiến bạn khó kiểm soát cuộc sống hằng ngày. Các dấu hiệu cho thấy ai đó có thể đang gặp khó khăn với sức khỏe tâm thần của mình bao gồm những thay đổi trong hành vi, tâm trạng và giao tiếp, chẳng hạn như:

• Thay đổi khẩu vị, giấc ngủ hoặc mức năng lượng
• Cô lập với bạn bè và gia đình hoặc tham gia ít hơn vào các hoạt động thông thường
• Khó khăn trong hoạt động tại nơi làm việc, trường học hoặc trong các lĩnh vực khác của cuộc sống
• Cảm thấy buồn, tuyệt vọng, cáu kỉnh hoặc lo lắng hơn bình thường
• Những câu nói như: "Em sẽ sống tốt hơn nếu không có anh", "Ước gì mình có thể đi ngủ và không bao giờ thức dậy" hoặc "Tôi không quan tâm mình sống hay chết"

Tôi có thể làm gì nếu tôi nghĩ mình cần giúp đỡ?

Có thể bạn sẽ thấy khó tìm được người giúp đỡ khi đang gặp khó khăn, nhưng bạn không đơn độc; ngoài kia luôn có người giúp đỡ bạn. Yêu cầu giúp đỡ luôn là điều bình thường và không có nghĩa bạn là người thất bại. Trên thực tế, đây là một trong những bước quan trọng nhất bạn có thể thực hiện để phục hồi.

Bạn có thể cần có các hình thức hỗ trợ khác nhau tùy vào nhu cầu và mức độ thoải mái của bạn. Dưới đây là một số nguồn hỗ trợ bạn có thể cân nhắc tìm trợ giúp:

• Bạn bè, gia đình hoặc những cộng đồng khác. Bạn bè, gia đình, nhóm người chung sở thích hoặc cộng đồng tôn giáo, nếu bạn đồng cảm với cộng đồng đó, có thể là nguồn hỗ trợ và động viên tuyệt vời. Họ có thể lắng nghe cảm xúc của bạn bằng sự đồng cảm và nhắc nhở bạn rằng bạn không cần phải trải qua khoảng thời gian khó khăn một mình.
• Đường dây trợ giúp khủng hoảng sức khỏe tâm thần hoặc tự tử. Khi liên hệ với đường dây trợ giúp, bạn sẽ được kết nối với một chuyên gia đã được đào tạo, người sẽ đặt câu hỏi về cảm giác của bạn và liệu bạn có nguy cơ làm tổn thương bản thân mình hay không. Tại một số đường dây trợ giúp, bạn có thể nhắn tin hoặc gọi điện để được hỗ trợ, tùy theo lựa chọn của bạn. Bạn không cần phải ở trong tình trạng khủng hoảng đe dọa đến tính mạng thì mới có thể liên hệ với đường dây trợ giúp phòng chống tự tử. Bạn có thể nói về bất cứ điều gì đang làm phiền bạn theo hình thức ẩn danh, bí mật.
• Bác sĩ. Bác sĩ có thể giúp đánh giá những thay đổi trong cảm xúc và hành vi của bạn, đưa ra khuyến nghị về thay đổi lối sống (chẳng hạn như thói quen ngủ, tập thể dục và chế độ ăn uống), cũng như giới thiệu bạn với các chuyên gia y tế khác nếu cần.
• Chuyên gia sức khỏe tâm thần. Bác sĩ chuyên về sức khỏe tâm thần có thể hỗ trợ và điều trị những khó khăn về sức khỏe tâm thần, bao gồm chẩn đoán tình trạng sức khỏe tâm thần nếu cần. Họ có thể cùng bạn khám phá các lựa chọn điều trị, như dùng thuốc hoặc trị liệu tâm lý bằng lời nói. Họ cũng có thể giúp bạn lập kế hoạch để giữ an toàn cho bản thân nếu bạn có cảm giác muốn tự tử hoặc bị thôi thúc tự tử.
• Dịch vụ hỗ trợ từ người cùng cảnh ngộ. Việc trò chuyện với một người đã hồi phục sau những khó khăn về sức khỏe tâm thần có thể tiếp thêm sức mạnh và giúp bạn xác nhận các trải nghiệm của mình. Các cộng đồng hỗ trợ từ người cùng cảnh ngộ tại địa phương có thể cung cấp đường dây điện thoại có nhân viên là những người có kinh nghiệm thực tế với tình trạng sức khỏe tâm thần, cũng như các nhóm hỗ trợ gồm những người cùng cảnh ngộ khác.

Tôi có thể làm gì để hỗ trợ bạn của mình?

Nếu bạn cho rằng một người bạn có thể đang nghĩ đến việc tự tử hoặc tự làm hại bản thân, bạn sẽ dễ cảm thấy choáng ngợp và không biết mình có thể giúp đỡ bằng cách nào. Dưới đây là một số hành động bạn có thể thực hiện để hỗ trợ bạn mình:

• Bắt đầu trò chuyện. Nếu bạn lo lắng về những thay đổi trong hành vi của một người bạn và nghĩ rằng có thể có điều gì đó không ổn, đừng ngại nói ra điều đó với họ. Bạn có thể thử gợi ý bạn của mình trò chuyện trực tiếp và hỏi những câu như: "Có vẻ như gần đây bạn đang suy sụp, tôi thấy lo cho bạn lắm. Bạn cảm thấy thế nào?" Hỏi về việc tự tử không khiến ý nghĩ đó xuất hiện trong đầu người khác hay làm tăng nguy cơ này. Bạn có thể thử hỏi trực tiếp bằng cách nói: "Bạn có từng nghĩ đến việc kết thúc cuộc đời mình chưa?" Bạn có thể xem thêm hướng dẫn về cách trò chuyện với người khác về việc tự tử hoặc tự làm hại bản thân trong Hướng dẫn về sức khỏe của TikTok.
• Hãy lắng nghe bằng sự đồng cảm và không phán xét. Đừng đưa ra giải pháp hoặc thay đổi chủ đề. Hãy kiên nhẫn và thoải mái nếu có sự im lặng. Hãy thử đặt những câu hỏi mở, chẳng hạn như: "Bạn đang nghĩ gì?" và "Tôi có thể làm gì để hỗ trợ bạn?", đồng thời lắng nghe những cảm xúc được bộc lộ trong câu trả lời của người bạn. Chỉ cần biết lắng nghe là chúng ta đã có thể giúp đỡ người khác.
• Đề nghị kết nối họ với các nguồn hỗ trợ. Bạn có thể đóng một vai trò quan trọng giúp bạn mình phục hồi bằng cách khuyến khích họ tìm sự trợ giúp chuyên nghiệp từ nhà trị liệu hoặc nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, liên hệ với đường dây nóng phòng ngừa tự tử hay liên hệ với nhóm hỗ trợ địa phương.
• Chăm sóc bản thân. Để lắng nghe và hỗ trợ những người xung quanh, bạn cần có nguồn năng lượng đáng kể. Bạn có thể cảm thấy mệt mỏi hoặc kiệt sức, đặc biệt là khi nói về các vấn đề như tự tử hoặc tự làm hại bản thân. Nếu bạn nhận thấy rằng việc hỗ trợ một người bạn đang gây tổn hại cho sức khỏe tâm thần của chính mình, đừng ngại nghỉ ngơi, đặt ra ranh giới lành mạnh hoặc nói chuyện với người mà bạn tin tưởng.

Bạn có thể xem thêm thông tin về cách hỗ trợ những người bạn đang gặp khó khăn về sức khỏe tâm thần trong Hướng dẫn về sức khỏe của TikTok.

Tìm sự giúp đỡ ngay lập tức

Nếu bạn hoặc người mà bạn biết đang gặp trường hợp khẩn cấp về sức khỏe tâm thần, vui lòng liên hệ ngay với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe hoặc đường dây nóng phòng chống tự tử.

Tìm hiểu thêm

Tuyên bố khước từ trách nhiệm

Tài nguyên và hướng dẫn của Trung tâm an toàn của TikTok không cung cấp các dịch vụ sức khỏe tâm thần hoặc y tế. Phần “Tự tử và tự làm hại bản thân” trên TikTok không thay thế cho hoạt động chẩn đoán, điều trị hoặc tư vấn về y tế, tâm lý hoặc tâm thần. Nội dung do TikTok tạo ra và phân phối chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin và giáo dục. Không nên bỏ qua hoặc trì hoãn việc tìm đến tư vấn chuyên môn vì đã tham khảo các dịch vụ hoặc tài liệu giáo dục do TikTok cung cấp.

Nếu bạn đang gặp khủng hoảng hoặc nếu bạn hay bất kỳ người nào khác có thể đang gặp nguy hiểm hoặc đang trong tình trạng y tế khẩn cấp, hãy gọi ngay cho các đội ngũ cấp cứu tại địa phương. Người dùng nên nhớ rằng bạn không phải là người duy nhất chịu trách nhiệm về sự an toàn của một ai đó; những người khác cũng luôn sẵn sàng hỗ trợ. Bạn không bắt buộc phải tham gia các cuộc trò chuyện này nếu bạn cảm thấy chưa sẵn sàng.

Trung tâm an toàn này được phát triển với sự tư vấn của chuyên nghiệp của Hiệp hội ngăn ngừa tự sát quốc tế (IASP).