Yeme bozukluğu
Yeme bozuklukları nelerdir?
Yeme bozuklukları, kişinin duygusal ve fiziksel sağlığını etkileyen, ciddi, potansiyel olarak hayatı tehdit eden durumlardır. Düzensiz beslenme kalıpları ile karakterizedirler. Yeme bozuklukları fark gözetmeden, yaş cinsiyet, etnik köken ya da vücut tipine bakmaksızın herkesi etkileyebilir. Bir kişinin ‘sağlıklı’ göründüğü halde hasta olması mümkündür.
Yeme ve vücut sorunları kişiye özeldir. Yiyecekler, kilonuz veya vücut yapınız konusunda sık sık gergin, endişeli, üzgün veya kafanız karışmış hissediyorsanız veya bu şeylerle ilgili düşünce ve duyguların hayatınızı olumsuz etkilediğini fark ettiyseniz, bu durumda bir yemek yeme veya vücut görünümü sorunu ile mücadele ediyor olabilirsiniz. Yaygın yeme bozuklukları arasında Anoreksiya Nervoza, “Kaçıngan-Kısıtlı Yiyecek Alımı Bozukluğu (KKYAB), Bulimia Nervoza and Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu yer almaktadır.
Eğer beden imgesi, yemek ya da egzersiz ile ilgili kaygılar taşıyorsanız ya da tanıdığınız birisi bu kaygıları taşıyorsa, bu konuda yardımın söz konusu olduğunu ve yalnız olmadığınızı bilmeniz önemlidir.
Çok sayıda insan yeme ve beden imajı kaygıları taşımaktadır
Güvendiğiniz biriyle konuşun
Eğer beden imajı ve yeme kaygıları taşıdığınızı fark ederseniz, bir aile bireyi, arkadaş, öğretmen, rehberlik öğretmeni ya da güvendiğiniz bir kişiye ulaşın ve zor bir süreçten geçtiğinizi ve bu konuda konuşmak istediğinizi söyleyin. Unutmayın, doğrudan bir sorun yaşamak ya da destek aramak için belirli bir yol aramak zorunda değilsiniz. Hazırlıklı olmaları için, onlarla yeme bozuklukları ile ilgili bazı kaynakları önceden paylaşın.
Gerektiğinde mola verin
Vaktimizi çok fazla internette geçiriyoruz ve bazen kendimizi başkalarıyla kıyaslarken bulabiliyoruz. Bu duyguları anlamak ve olaylar çok yoğun ve bunaltıcı hale geldiğinde bir mola vermek önemlidir. Doğal ortamlara gitmek, müzik dinlemek, dans etmek ya da meditasyon yapmak gibi sizi daha iyi hissettiren ve stresi azaltan şeyler yapmaya çalışın. Gerekliyse çevrim içi alandan bir süreliğine ayrılın ve çevrim içi olduğunuzda size ya da iyileşmenize destek vermeyen kişileri takipten çıkın.
“Kendi kendinize konuşmanızın” farkına varın
Nasıl hissettiğimiz ve etrafımızdaki her şeyle ilgili röportaj yapar gibi iç konuşma yapmak yaygın bir durumdur. Bazen kendi kendine konuşma negatif ve adeta zehirleyici olabilir ve bizi daha kötü hissettirebilir. Kendinizle nazik, zabırlı ve dikkatli bir şekilde konuşmaya çalışın. Kendinizle konuşmanız en iyi arkadaşınızla konuşmanıza benzemelidir.
Dürüst ve cesur olun
Çoğu kişi için, iyileşmenin ilk adımı bazı sorunların olduğunu ve yardıma ihtiyacınız olduğunu kabul etmektir. Birşeylerin iyi gitmediğini kabul etmek kafa karıştırıcı, korkutucu ve zor olabilir, ancak yapabileceğiniz en cesurca iş problemi kabul etmek ve güvendiğiniz birine bunu anlatmaktır. Duygularınızla ilgili dürüst ve açık olun; bunlar utanmanız gereken şeyler değil. İçinden geçtiğiniz süreçle ilgili konuşarak, kendini kabul, onaylama ve umuda kavuşma yolunda adım atmış olursunuz. Herkes iyileşmeyi hak eder.
Kendi güçlü yönlerinizi ve olumlu özelliklerinizi keşfedin
“Nasıl görünüyorsan öyle birisindir” düşüncesine saplanıp kalmak kolaydır. Aslında, bedenlerimizden daha öte varlıklarız ve nasıl düşündüğün, davrandığın ve dünyayı nasıl etkilediğin fiziksel görünümünden daha önemlidir. Ayrıca unutmayın ki güzellik her şekil ve boyutta söz konusudur, çünkü güzellik farklı insanlar için farklı anlamlar içermektedir. Toplumun üzerimize yansıttığı gerçek dışı güzellik standartlarına karşı koymak zor olabilir. Zayıflığa, görünüme ve vücut şekline, sağlık ve esenliğin üzerinde değer veren inançlar dizisi olan diyet kültürü toplumumuzda çok yaygın durumdadır, ancak unutmayalım ki bu sistem sadece görünümümüzle değerli olduğumuzu söylemekte ve güvensizlikleri kullanarak kazanç sağlamaktadır.
Görünümün ötesine geçen tüm özelliklerinizi ve güçlü yanlarınızı ve değerlerinizi düşünmeye çalışın. Bu kişisel özelliklere odaklanmak büyük resmi görmenize ve kendiniz ve başarılarınızla ilgili iyi hissetmenize yardımcı olur. Örneğin, her sabah şunları söyleyerek güne başlayabiliriz: “Atmaya devam ederek beni hayatta tutan kalbim için minnettarım. Zor durumlarla ilgilenme konusundaki gücüm için minnettarım.” Gerekirse, yaşadığınız bölgedeki yeme bozukluğu destek grubuyla temasa geçin ya da profesyonel destek alın.
Sizi tetikleyen şeyler hakkında bilgi sahibi olun ve bunlara hazırlıklı olun
Yeme bozukluğu davranışları genelde sınava hazırlık zamanları, rutinde değişiklikler, yemekli toplantılar ya da tatiller vb. zamanlardaki aile kutlamaları gibi tetikleyici ortamlar sonucunda ortaya çıkabilirler. Bu davranışlar tükettiğiniz içeriğin tipine göre de tetiklenebilir. Görünümünüz ve/veya bedeninizle ilgili rahatsızlık veren ya da olumsuz duyguları nelerin beslediğini öğrenin. Duygularınızın tetiklendiğini hissederseniz nasıl destek alacağınızla ilgili bir liste yapın ve hazırlıklı olun. Güvendiğiniz birinden tetiklenme durumlarınızla ilgili yardım isteyebilirsiniz, bu sayede bu zor zamanlarda işlerin yolunda gitmesi konusunda daha güvenli hissedebilirsiniz.
Sürekli olarak bedeninizin şeklini ve kilonuzu düşünmeniz normal mi?
Kilonuz ve bedeninizin şekli hakkında ne sıklıkla düşünüyorsunuz ve bunun hayatınıza etkisi ne orandadır? Ara sıra kilonuz ve bedeninizin şekliyle ilgili düşünmeniz yaygın bir durumdur. Ancak, bu düşünceler çok vaktinizi alıyorsa ve sizi takıntılı, üzgün, endişeli ya da stresli hale getiriyorsa desteğe ihtiyacınız olabilir. Yapılacak en iyi şey, güvendiğiniz birine ulaşmak ve hak ettiğiniz desteği almaktır. Yanlız değilsiniz ve destek yanı başınızda.
Bir arkadaşı vücut görüntüsü veya yemek yeme sorunları hususunda desteklemek
Eğer bu kaygılarla mücadele eden bir arkadaşınız varsa, onu yaşadığınız bölgedeki bir yeme bozuklukları destek grubu ile iletişim kurma ya da profesyonel yardım alma konusunda cesaretlendirin. Arkadaşınıza “bugün nasıl hissediyorsun?” gibi açık uçlu sorular sorun ve söylediklerinin bazılarına katılmasanız bile eleştirmeden ve müdahale etmeden dinleyin. Arkadaşınızı suçlu hissettirecek ya da utandıracak şeyleri yapmamanız ya da söylememeniz önemlidir. Çok eleştirel olmayın ya da “sadece ye” gibi basit çözümler sunmayın çünkü yeme bozuklukları nadiren sadece yemekle ilgilidir ve daha derin duygusal bir rahatsızlık için bir savunma mekanizması olabilirler.
Arkadaşınız iyileşmek için verdiği mücadeleden yorgun düşmüş göründüğünde cesaretlendirici olun. Onlara, eskiden yapmayı sevdikleri ve iyi olduklarında tekrar yapabilecekleri şeyler gibi iyileşme ilgili tüm olumlu şeyleri hatırlatın. Görünüme vurgu yapan her yorum olumsuz olarak anlaşılabilir, iyileşme halindeki biri için “çok iyi görünüyorsun” “şişman görünüyorsun” olarak anlaşılabilir. Daha olumlu konulara sözü getirerek görünüm, kilo ya da yemekle ilgili çok zararlı ve yararsız konuşmalardan vazgeçirin ve ne kadar küçük olursa olsun ilerleme ve kazanımlarını hatırlatın.
Bir profesyonelle konuşun
Eğer bir yeme bozukluğu ile mücadele ediyorsanız ya da bir arkadaşınız ya da bir aile üyenizin sağlığıyla ilgili endişeleriniz varsa güvenilen bir yetişkine ulaşın, yaşadığınız bölgedeki bir yeme bozuklukları destek grubu ile iletişime geçin ya da profesyonel destek alın.
Kendinize zarar vermeyi düşünüyorsanız ya da yeme bozukluğunuz ciddi sağlık sorunlarına (baygınlık ya da kalp çarpıntısı gibi) sebep oluyorsa, kesinlikle en yakın acil servise başvurmanızı tavsiye ediyoruz.